Dąb

borowiak

"Kiedy bedę bliski śmierci zanieście mnie w cień dębu, a przysięgam, że ozdrowieje."
"Wyznania" - Jana Jakuba Roussea

Przeczytałem gdzieś kiedyś, że Dąb jest magiczną bramą. Na Uroczysku Keriann w dziale Ogham czytamy o znaczeniu Dębu: powiązanie jednego miejsca z drugim. Keriann gdybyś mogła coś więcej na ten temat. Byłbym wdzięczny.

A teraz to co wyszperałem necie.

Długowieczność i okazały wygląd dębów od wieków sprawiały na ludziach duże wrażenie. Stare okazy czczone były jako przybytek bóstwa przez większość pierwotnych ludów Europy. Starożytni Rzymianie i Grecy wierzyli, że dąb jest siedzibą ich najwyższych bóstw - Jowisza i Zeusa. Wzmianki o tych drzewach znajdują się także w Starym Testamencie, gdzie czytamy o Abrahamie siadającym pod dębami Mamre.
Niektóre ludy uważały dęby za drzewa - wyrocznie, na podstawie ich stanu przepowiadano pogodę i urodzaj. Wśród ludów germańskich dąb poświęcano bogowi burz. Z obserwacji wynikało bowiem, że pioruny uderzały w nie najczęściej, nie czyniąc przy tym poważniejszych szkód. Ludy celtyckie i słowiańskie także musiały być pod wrażeniem okazałości dębów, gdyż lokalizowały swoje miejsca kultu przeważnie w starych dąbrowach.
Od łacińskiej nazwy Dębu wywodzi swe imię bóg gromowładca Perun (perun-per/k/unos).
Można też szukać źródła imienia Perun w języku greckim (per-oun-os gr. keraunós, czyli piorun). No i oczywiście z polskiego poczciwy Perun czyli piorun.

Są różne gatunki dębów, tak więc: bezszypułkowy, błotny, burgundzki (frędzelkowaty), czerwony i szypułkowy. Tutaj można obejrzeć zdjęcia poszczególnych gatunków.
[link widoczny dla zalogowanych]

Zastosowanie i korzyści.

Odwar z kory Dębu stosuje się do płukanek, okładów i obmywań przy stanach zapalnych skóry, błon śluzowych, odmrożeniach i lekkich oparzeniach. Posiada właściwości ściągające, przeciwzapalne, bakteriobójcze oraz przeciwbiegunkowe. Stosowany również przy nieżytach żołądka i jelit.
Żołędzie to ważny składnik pokarmowy wielu zwierząt leśnych - ssaków (dzik, żołędnica, koszatka) i ptaków (sójka, głuszec, grubodziób). W średniowieczu wartość dąbrowy nie zależała od ilości drewna znajdującego się w lesie, ale od liczby świń, które był w stanie wyżywić las. Pierwsze zakładane w Europie lasy (były wysiewane) stanowiły pastwiska dla świń, a nie plantacje drzew. Na utuczenie jednego wieprza potrzeba było 25 dorosłych dębów.
Żołędzie po wysuszeniu, zmieleniu i odpowiednim przygotowaniu używane jako surogat (namiastka) kawy. Prażone żołędzie były także czasem wykorzystywane do wyrobu wódki, a w okresach nieurodzaju zmielone, dodawano do mąki.

Znaczenie magiczne.

Nie powinno nas dziwić, że wiedza na temat magicznych właściwości dębu jest wyjątkowo obszerna. Tym drzewem włada Słońce, a kojarzy się go z żywiołem ognia. Dąb ma różne właściwości: może ochraniać, ma zdolność uzdrawiania, zapewniania sukcesów finansowych, potencji seksualnej, płodności i szczęścia. Jak podają różne źródła, ochronę przeciwko złu zapewnia krzyż (symbol równowagi), wykonany z dębowych gałązek związanych czerwoną wstążką. Również noszenie przy sobie kawałka dębiny daje pewne zabezpieczenie. Żołędzie są równie mocnym środkiem magicznym. Można je umieścić w oknie jako ochronę przed piorunami, nosić przy sobie w celu uniknięcia choroby i bólu lub wykorzystywać jako talizmany zapewniające płodność, nieśmiertelność i długowieczność. Jedna żołądź zasadzona podczas nowiu zapewnia powodzenie w sprawach finansowych. Owoce dębu są szczególnie odpowiednie na święto Samhain czy Halloween. Jesienią można się nimi ozdabiać bądź posłużyć się do upiększenia ołtarza. Zgodnie z tradycją gałęzie dębu palono w ogniskach płonących podczas letniego zrównania dnia z nocą. Przybieranie tych gałęzi żołędziami miało zwiększać skuteczność rytuałów związanych z zapewnieniem płodności. Pozyskanie drewna, z którego ma być wykonana różdżka, w czasie pierwszej kwadry księżyca zwiększa skuteczność działania dobrej magii. Należy jednak pamiętać, by pozostawić w zamian odpowiedni dar. Aby przyspieszyć gojenie ran należy- wedle starego zwyczaju- wziąć opatrunek, który okrywał uszkodzoną część ciała, spryskać go olejkiem z ruty i umieścić w dębowej dziupli w czasie trzeciej kwadry księżyca. Zranienie zostanie wtedy przeniesione przez drzewo do ziemi i tam zniknie. Podczas zbierania liści, żołędzi czy gałęzi dobrze jest zadośćuczynić staremu zwyczajowi "nakarmienia dębu" przez wylanie na jego korzenie wina w charakterze obiaty. Żołędzie najlepiej zbierać za dnia, natomiast liście i gałęzie nocą. Dęby powinno się ścinać jedynie podczas trzeciej kwadry księżyca. Na kilka dni przed ścięciem drzewa należy mu powiedzieć, co się ma zamiar zrobić. W pobliżu starego drzewa trzeba posadzić żołądź, by zapewnić nowy dom duchowi drzewa. Szkoccy Celtowie nazywali dąb słowem 'duir', z którego powstało angielskie słowo drzwi "door". Drzwi stanowią zarówno przejście jak i zabezpieczenie przed wpływami zewnętrznymi. Dębina zapewnia drzwiom silną koncentrację duchową, która potrafi przetwać trudną próbę czasu. W języku łacińskim dąb ma nazwę quercus od celtyckiego cuer- szlachetny i cuez - drzewo. To szlachetne drzewo jest poświęcone Dagdzie, Jowiszowi, Thorowi, Zeusowi, Heraklesowi, Herne, Janusowi, Reji, Cerridwen, Cernunnosowi, Kybele, Hekate, Panu, Erato, Brijet, Blodeuwedd i Odynowi. Ludzie uznający dawne religie palą jako kadzidło sproszkowaną korę dębu , co jest właściwą ofiarą dla każdego z wymienionych Bóstw. Dęby należą do świętej trójcy drzew, którą stanowi dąb, jesion i ciernie. Celtowie mieli szczególną słabość do liczby trzy i uważali, że jeśli napotka się te trzy drzewa rosnące blisko siebie to istnieje duża szansa ujrzenia w tym miejscu wróżek Smile

Twylah Nitsch z plemienia Seneka dała w swej książce Language of the Trees bardzo dobre wprowadzenie do indiańskiej symboliki drzew. Wg Indian Seneka, dąb otoczony specyficzną aurą mocy, jest drzewem siły, która wynika z dziesięcioleci nieustannego wzrostu. Dąb daje poczucie ładu i solidności, symbolizuje samodyscyplinę, świadomość i wzniosłe idee. Seneka uważali, że drzewa można wykorzystać do rozowju osobowości, traktując je jako swego rodzaju narzędzie, a także jak lustro przy określaniu pojedynczych ludzi. Na przykład ludzie- dęby są pełni różnych inicjatyw, spotyka się wśród nich twórczych myślicieli, którzy nie zapominają jednocześnie o szczegółach. Promieniuje z nich pewność siebie, łagodna stanowczość i szczerość. Mocni i milczący, posiadają duchowe talenty, a wewnętrzną moc uzyskują dzięki temu, iż znajdują czas na koncentrację. Wierzą w intuicję i z uwagą przysłuchują się głosowi wewnętrznemu. [link widoczny dla zalogowanych]

Strona z europejskimi okazami- [link widoczny dla zalogowanych]

Strona z dębami z Puszczy Białowieskiej- [link widoczny dla zalogowanych]

I na koniec bomba Smile

Nazwa druidów, celtyckich kapłanów, wywodzi się z greckiego słowa dryas, czyli dąb.

ps. dziękuje Wikipedii i całej sieci za informacje które posłużyły do napisania powyższego postu.

Keriann

Dzięki wielkie, Borowiak! Informacje są super, ja postaram się coś dorzucić i sfotografować już po środzie (do środy muszę przeżyć jakoś- egzamin ze wszystkiego). Jeśli nawet jakieś wiersze czy inna twórczość własna związana z dębem się komuś nasunie, to to wrzucajcie.
A co do druidów:
Słowo "druid" w wielu językach odnosi się do takich pojęć, jak "drzewo", "dąb", "zakorzeniony", "wiedzący", "prastary"- ja.
Pewnym jest, że starożytnym greckim pisarzom, którzy, jako pierwsi wymienili tą nazwę kojarzyło się to z wyrazem z ich własnego języka "drus", czyli dąb. Było to zresztą logiczne wytłumaczenie, skoro dęby odgrywały istotną rolę w mitologii greckiej i związane były z Zeusem, królem wszystkich bogów, to identycznie powinno być i w narodach celtyckich. (...)Stąd niektórzy wywodzą słowo "druid" od "wid", czyli "wiedzieć", natomiast przedrostek "dru" oznaczałby stopień najwyższy czasownika "wiedzieć". Czyli "druidzi" oznaczałoby "ci, którzy wiedzą najwięcej", albo po prostu "najmądrzejsi". Inni badacze inaczej łączą obydwie cząstki słowne "dru" i "wid" tłumacząc "druid", jako "znawca dębów". -Kelly

A tu mamy fajny atlas:
[link widoczny dla zalogowanych]

Krucza

Ja dodam jeszcze, że sproszkowana kora dębu poza działaniem leczniczym jest też wspaniałym naturalnym barwnikiem Smile

Keriann

Największe dęby:
Angel Oak:

[link widoczny dla zalogowanych]
Gatunek: Live oak, Quercus virginiana
Wiek: ok 1400 lat
Lokalizacja: Angel Oak, Johns Island, South Carolina
Ciekawostki: nazwany na cześć
Justisa Angela, Który poślubił spadkobierczynię plantacji, na której rosło drzewo. Dąb szumiał spokojnie, kiedy w Europie Anglosasi najeżdżali na Brytanię i wypierali rdzennych Celtów, Mieszko chrzcił Polskę, Wikingowie zdobywali, co mogli, Robin Hood przechytrzał Szeryfa, Templariusze ukrywali skarby, a Krzyżacy pocili się pod Grunwaldem,
więcej:http://www.ftdrumgrowers.com/angel_oak.htm

Keriann

The Major Oak

[link widoczny dla zalogowanych]

Gatunek: Pedunculate Oak , Dąb szypułkowy, Quercus robur
Wiek: 800- 1000 lat
lokalizacja: okolica wsi Edwinstowe w sercu Lasu Sherwood (Sherwood Forest), Nottinghamshire, Anglia.
Ciekawostki: zgodnie z lokalnym folklorem znajdowała się tam gówna siedziba Robin Hooda.

więcej:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Keriann

Ivenack Oak

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]

Gatunek: Pedunculate oak, Dąb szypułkowy, Quercus robut
Wiek: 800 lat
Wymiary: 35 m wysokości, 11 m obwodu na wysokości piersi człowieka, 16.5 m przy ziemi.
Lokalizacja: Ivenack, Mecklenburg-Western Pomerania,
Ciekawostki: największy dąb w Niemczech i prawdopodobnie w Europie.

Keriann

Dęby z Kent:
Majesty, the Fredville Oak, Nonington, Kent

[link widoczny dla zalogowanych][link widoczny dla zalogowanych]
Gatunek: Dąb szypułkowy, Quercus robur
Obwód: 12.06 m
Żródło, więcej: [link widoczny dla zalogowanych]

Bowthorpe Oak
[link widoczny dla zalogowanych]

Gatunek: Q. robur
Wiek: 1000 lat
Obwód: 12,75m

Żródła:
[link widoczny dla zalogowanych]

Przepiękna galeria
[link widoczny dla zalogowanych]

Keriann

Dąb Bartek

Gatunek: Q. robur
Wiek: 645-670 lat
Wysokość: 30 m
Obwód: na wysokości piersi: 9,85m, przy ziemi 13,4 m
Lokalizacja: między Bartkowem a Zagnańskiem, w województwie świętokrzyskim, Polska.

Więcej:

[link widoczny dla zalogowanych]

Dęby Puszczy Białowieskiej! Smile

[link widoczny dla zalogowanych]

Dąb Obrońców Rospudy!!!
[link widoczny dla zalogowanych]

Szlak Dębów Królewskich- Białowieża:
[link widoczny dla zalogowanych]

Szerszen

[link widoczny dla zalogowanych]

A tu moj wklad, czesciowo pokrywajacy sie z tym co juz wynalazl Borowiak.

Keriann

Dzięki, super opis, jak zwykle wnosi coś, czego gdzie indziej nie ma.

Keriann

Dąb u Słowian:

Drzewo Świata (bądź koncepcja Nawia-Prawia-Jawia) - to wyobrażenie wszechświata według mitologii Słowian.

Słowianie wyobrażali sobie wszechświat pod postacią ogromnego, rozłożystego dębu, zwanego Drzewem Świata. Drzewo to dzieliło się na trzy części (tzw. trójpodział), czyli trzy światy:

Prawię (siła sprawcza, byt nadrzędny) - był to "wyższy", niewidzialny dla ludzi świat, położony w koronie drzewa, zamieszkiwany przez bogów. Świat bogów został stworzony na samym początku przez boga-ojca Roda, zaś władzę nad nim sprawował Swaróg, czyli bóg słońca.
Jawię (to, co jawne) - czyli ludzki świat widzialny położony na poziomie pnia drzewa, zamieszkiwany przez ludzi podporządkowanym bogom mieszkającym w Prawii. Tym światem rządził Perun - bóg piorunów.
Nawię (to, co nie jawne) - podziemny świat umarłych, położony w korzeniach dębu. Do Nawii wędrowały dusze zmarłych po ich śmierci. W Nawii władzę sprawował Weles; bóg umarłych oraz inwentarza.
Nad całym Drzewem Świata, czyli nad wszystkimi trzema światami sprawował pieczę smok Trzygław (zwany także Trojanem). Miał on trzy głowy, i każdą parą oczu obserwował co dzieje się w poszczególnym świecie.

Wbrew wielu domysłom, Nawia nie była słowiańskim odpowiednikiem piekła; Słowianie nawet nie znali takiego pojęcia. Nawia była po prostu miejscem, dokąd wędrowały i gdzie podporządkowane Welesowi mieszkały dusze ludzi po ich śmierci, bez podziału na ludzi "lepszych" i "gorszych" (dusze ludzi złych ewentualnie mogły się przemieniać w rozmaite demony, np. ogniki, pokutując tym za swoje zło wyrządzone za życia), niejako kontynuując swój dotychczasowy żywot. Późniejsze utożsamianie Nawii z piekłem, a jej władcy - Welesa - z Szatanem to już nabytki chrześcijańskie, utworzone przez chrześcijańskich misjonarzy na potrzeby nauczania Słowian nowej religii.

W koronie dębu miał swoje gniazdo magiczny Ognisty Ptak, posiadający zabójcze spojrzenie (znany także Złotym Kurem bądź Rarogiem), który miał być posłańcem pomiędzy Prawią a Jawią, a jednocześnie strażnikiem Prawii. W jego korzeniach żyła zaś ogromna żmija, mogąca swobodnie poruszać się pomiędzy światem Nawii a Jawii, a zarazem będąca strażnikiem Nawii.

Pień dębu miał być jakoby "tunelem" pomiędzy Nawią a Prawią, równocześnie przechodzącym przez Jawię. Według wielu domysłów, miejscem gdzie ów pień przecinał świat ludzki (czyli tzw. axis mundi), miała być Łysa Góra bądź inne góry szczególnie czczone przez Słowian. Słowianie żyjący wokół takiego miejsca nie widzieli oczywiście korony dębu zamieszkiwanej przez bogów - ponieważ Prawia była dla zwykłych ludzi niewidzialna - mimo że "mieli ją nad sobą".

Według różnych opowieści Drzewo Świata miało się znajdować jakoby w ogromnej kuli, która była podzielona na dwie części; jedna część na czarno, a druga na błękit. Kula ta bez przerwy się obracała, tak że ludzie w Jawii widzieli albo część czarną (była noc), albo część błękitną (był dzień).

Podział taki jest opisany m.in. w Księdze Welesa (źródło o niepotwierdzonej autentyczności). Jednak koncepcję trójpodziału wszechświata spotyka się nie tylko u Słowian, ale u prawie wszystkich ludów indoeuropejskich. Równie dobrze za Prawię uznać więc można poniekąd Wyraj niebiański, za Jawię – świat ziemski, a za Nawię - Wyraj Podziemny lub jak sama nazwa wskazuje Nawie, krainę duchów (termin Nawii potwierdzony jest także w innych, wcześniejszych niż Księga Welesa źródłach).

Źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

Dąb według wielu dostępnych źródeł był dla starożytnych Słowian bardzo ważnym symbolem. Stojący pośrodku świata, potężny, z szeroko rozłożonymi gałęziami. Symbolizował wszechświat i nazywany był Drzewem Życia. Kult dębu wiązał się także z postacią jednego z naczelnych bóstw słowiańskich, nazywanym w zależności od obszaru geograficznego słowiańszczyzny Perunem, Perkunem lub Perkunasem. Ulubioną siedzibą Peruna i symbolem nieśmiertelności był stary dąb uwieńczony jemiołą. W gajach dębowych poświęconych Perunowi palił się święty ogień, a pod najstarszym drzewem składano ofiary. Inne legendy (m.in. K. Koenig) głosiły, że w potężnej koronie drzewa swoje gniazdo uwił ognisty ptak. Prawdopodobnie przedstawiał on orła i był pośrednikiem między światem boskim i ludzkim, będąc jednocześnie posłańcem bogów. Korzenie Świętego Dębu zamieszkiwać miał wąż, który łączył świat żywych i umarłych. Trudno stwierdzić, a nawet jest to niemożliwe, jak wymawiano i zapisywano słowa występujące w języku naszych prastarych przodków. Nasza wiedza opiera się głównie na przypuszczeniach. Słowo svęt oznacza "święty". Pisownię i znaczenie tego słowa zaczerpnięto z języka staro-cerkiewno-słowiańskiego. Jako źródło posłużył "Żywot Cyryla i Metodego", gdzie słowo to, w takiej właśnie pisowni występuje w tekście tłumaczeń zawartych tam listów. W innych źródłach svęt występuje jako oznaczenie tego, który rozporządza dobroczynną mocą "świętego". Pierwsza zapisana nazwa kolejnego bóstwa słowiańskiego - Świętowit, mogła brzmieć Svętevit, czyli Święty Pan. Prawdopodobnie wynika to nie ze słowa "Wit", ale pochodzi od przyrostka Evit występującego w wielu wyrazach ogólnosłowiańskich, a oznaczającego Pana, Władcę i Wojownika. Perk, sugerując się opisem wielu znawców mitologii słowiańskiej (A.Gieysztor, J.Strzelczyk, C.Renfrew), wywodzi się od indoeuropejskiego rdzenia querk, który dał początek m.in. słowu dąb. Tak więc Svęt Perk, jako próba odtworzenia dawnego znaczenia tekstów, może oznaczać "Święty Dąb".
źródło:http://www.svet-perk.pl/

U ludów nordyckich drzewo to było rośliną najświętszą: najważniejsze uroczystości odbywały się pod dębem. Z liści spływała złocista ciecz, którą utożsamiano z „napojem bogów”. Ponadto był dąb „drzewem grzmotu”, poświęconym bogowi Thorowi. W Niemczech od XVIII wieku dąb jest symbolem państwa, liście dębu są elementem wieńca zwycięzcy.
Również w świętych gajach Słowian dąb, zwany po starosłowiańsku dąbr (stąd nazwa dąbrowa) był drzewem najdostojniejszym, otaczanym kultem, adorowano go, składano ofiary, palono ogniska z gałęzi innych, mniejszych dębów. W kronice Helmolda – kronikarza z XII wieku a jednocześnie proboszcza z Bozowa nad Jez. Płońskim- „Chronicon Slavorum” znaleźć można wzmiankę o świętych dębach Obodrytów, otoczonych płotem z dwiema furtami, przez które mogli wchodzić tylko kapłani i książęta dla odprawiania pogańskich nabożeństw, innym osóbom przebywanie w pobliżu tego świętego miejsca groziło śmiercią.
Posągi Światowida ( zwanego Świętowidem ), wykonywano z drewna dębowego.
Dąb został opisany przez etnografów, na przykład Z. Glogera w jego „Encyklopedii Staropolskiej”. Według Glogera „w Kieleckiem stoi w lesie potężny dąb, zwany przez lud „doktorem”, gdyż leczy choroby dróg oddechowych i zęby poprzez wypowiedziane przed wschodem słońca zaklęcie:
„Powiedzże mi powiedz, mój kochany dębie
jakim sposobem leczyć zęby w gębie”
Według podań ludowych zapisanych przez O. Kolberga, liście dębowe, żołędzie i całe gałęzie, odpowiednio przygotowane i przyprawione zaklęciami, leczyły wrzody, kołtuny, kurzą ślepotę i „drygawicę oczów”.
Pomimo tak dużej siły, jaka emanowała z dębów, same nie potrafiły się bronić przed niszczeniem. Obroną dębów zajmowali się już pisarze starożytni- Teofrast, Katon i Pliniusz. W Polsce, statut Kazimierza Wielkiego z 1347 r w rozdziale „De incidentibus sylvas” przypisuje kary za wycinanie młodych dębów w cudzym lesie. Jan Ostroróg (1565-1622), wojewoda poznański, w „Kalendarzu gospodarskim na horyzont komarzeński” żądał opieki nad lasami dębowymi jako wielkim dobrem polskiej gospodarki, wskazywał na konieczność zakładania szkółek i nauczał o siedliskowych wymaganiach dębu.
Potęga i długowieczność dębów ( do 1200 lat) sprawiły, że często drzewa te są pomnikami przyrody, a z każdym z nich wiąże się zawsze podanie czy legenda. Do najsławniejszych pomników w Polsce należą:
• Baublis w Bordziach na Żmudzi -dąb szczególnie wspominany przez A.
Mickiwicza
• Bartek koło Zagnańska na Kielecczyźnie – ponad 650 lat, 27 m wysokości, 9 m obwodu w pierśnicy, średnica korony około 40 m –zwany królewskim na pamiątke powrotu króla Jana III Sobieskiego spod Wiednia, który zostawił w dziupli tego drzewa butlę wina i turecką szablę
• Lech, Czech i Rus w Rogalinie koło Kórnika (500-600 lat),sportretowane przez Leona Wyczółkowskiego
• Dąb Bażyńskiego rosnący w Kadynach koło Elbląga- około 680 lat, 10 m w obwodzie.

Dąb (Quercus sp.) należy do najstarszych drzew świata, jego historia sięga paleocenu, tj. ok. 65 mln lat. Reprezentuje rodzinę bukowatych (Fagaceae)
i obejmuje ok. 200 gatunków w strefie klimatu umiarkowanego półkuli północnej.
W Polsce rosną 3 gatunki oraz ich mieszańce.
• Dąb szypułkowy (Quercus robur lub Q. pendulata).

Król drzew posiada także swoich naturalnych wrogów. Spośród dokuczających mu owadów najpospolitsze to galasówka i kozioróg dębosz.

Galasówka dębianka ( jagodnica jabłuszko )- (Cypis quercusfilii L.rodz.Cynipidae- galasówkowate)

Często na liściach dębu można zaobserwować okrągłe kulki o średnicy do 25 mm zwane galasami lub dębiankami, są one efektem składanych do liści dębu jaj przez samicę owada zwanego galasówką dębianką. Owad osiąga długość do 4 mm. Wewnątrz galasów rozwijają się i żyją larwy. Jesienią galasy opadają wraz z liśćmi, a zimą wylęgają się z nich samice pierwszego pokolenia, które składają jaja w śpiące pączki dębowe.
Ten błonkoskrzydły owad jest bardzo zasłużony dla rozwoju piśmiennictwa, ponieważ z wyciągu z galasów, zmieszanego z roztworem z koperwasu, korzenia marzanny oraz indyga, połączonego z gumą arabską, otrzymywano atrament.

Kozioróg dębosz ( Cerambyx cerdo L. rodz. Cerambycidae - kózkowate)

Chrząszcz kozioróg dębosz należy do największych europejskich
koziorogów, osiąga długość od 24 do 53 mm, zwany jest także drzewojadem.
Dorosłe owady spotyka się od maja do czerwca na nasłonecznionych pniach starych dębów. Rozwijają się tam larwy, które pod korą i w drewnie drążą długie chodniki. Kozioróg dębosz jest w Polsce pod ochroną .

źródło:http://www.przyrodapolska.pl/listopad02/abc.html

Dane techniczne:

DĄB
(Quercus robur L.)

"Dębie Druidów i Słowian
Drzewo święte
Czerwiem i murszem Nietknięte"
(Anonymus)
Nazwy handlowe i regionalne:
- d ą b s z y p u ł k o w y - dąb letni (Polska), Früheiche,Stioleiche, Sommereiche (RFN), European oak (Wielka Brytania, USA), Cheneblanc, Chene pedoncule, Gravelin (Francja), Farnia, Rovere (Włochy), Carballo(Hiszpania), Europees eiken (Holandia), Skogsek (Szwecja), Kissma mese(Turcja), Ballud aswad ingilizi (kraje arabskie),
- d ą b b e z s z y p u ł k o w y - dąb zimowy (Polska), Traubeneiche,Wintereiche, Späteiche, Spessart-Eiche (RFN), Sessile oak (Wielka Brytania),Chene rouvre, Chene a Trochet (Francja), Eschio, Quercia (Włochy), Bergek(Szwecja), Roura (Hiszpania).

Oznaczenia botaniczne: gromada - Angiospermatophyta -okrytozalążkowe, klasa - Dicotyledonopsida - dwuliścienne, rodzina- Fagaceae, rodzaj - Quercus, podrodzaj - Lepidobalanus,gatunek: Quercus robur L. - dąb szypułkowy, Quercus petraeaLiebl. - dąb bezszypułkowy. Znanych jest około 250 gatunków dębu, licznerasy i odmiany, z tego 150 w Azji, 80 w Ameryce Północnej i 20 w Europie.

Gatunki podobne: Quercus alba L., Quercus cerriesL., Quercus pubescens Willd., Quercus suber L., Quercusvelutina Lam., Quercus spp.

Powierzchnia lasów dębowych w kraju wynosi 5,6%powierzchni naszych drzewostanów. Należy również odnotować występowaniedębu czarnego. Występuje on jako drewno okrągłe, które przez stulecia przelegiwałow bagnach lub starorzeczach. Sole żelaza w połączeniu z garbnikami zawartymiw drewnie nadają mu szaroczarne zabarwienie. Jest to poszukiwany surowiecdo wyrobu drobnych produktów rękodzieła, a także do celów meblarskich,do intarsji i innych wyrobów o charakterze artystycznym.

Charakterystyka drzewa i drewna

D ą b s z y p u ł k o w y - nazwa dębu wywodzi się z tego,iż owoce rosną na długich do 8 cm szypułkach. Drzewo osiąga wysokość do50 m i średnicę 1,5-2,0 m. Pień jest prosty, dobrze wyrośnięty, częstoskręcony i do wysokości 15 m bez gałęzi. Kora jest gruba, głęboko spękana,ciemnoszara. Granica pomiędzy bielem a twardzielą jest bardzo wyraźna,biel ogólnie wąski, barwy żółtawo-białej. Nie jest on odporny na warunkiatmosferyczne, dlatego nie ma istotnego znaczenia gospodarczego i oddzielasię go przed przeróbką. Twardziel w stanie świeżym szarożółta, z czasemjest ciemniejsza do barwy jasno-, a następnie ciemnobrązowej. Przyrostyroczne i strefy przyrostu nie są przejrzyste.

D ą b b e z s z y p u ł k o w y ma pień cylindryczny,sięgający zwykle do wierzchołka, nie tak rozgałęziony, jak u dębu szypułkowego.Kora jest cienka, jasnoszara do żółtawej, z wiekiem łuskowata, płytko spękana.Owoce mniejsze są osadzone na krótkich szypułkach. Drewno podobne do drewnadębu szypułkowego. Jest wprawdzie częściej wąskosłoiste, drobnosłoistei zalicza się go do wartościowszych. Przy tej samej szerokości przyrostówrocznych drewno dębu bezszypułkowego ma większą masę niż drewno dębu szypułkowego.Przejście strefy drewna wczesnego w późne jest nieco gwałtowniejsze.
Właściwości i cechy obu wymienionych gatunków dębu są bardzo zbliżone.
R y s u n e k: słoisty, prążkowany, z wyraźnymi "lusterkami". Drewnopołyskliwe i dekoracyjne.
Z a p a c h w stanie świeżym kwaskowaty.
O b r ó b k a m e c h a n i c z n a ogólnie dobra, choćzależna od szerokości przyrostów rocznych. Drewno podatne do obróbkipłaskiego i obwodowego skrawania. Cienkie elementy drewna przed łączeniemna gwoździe i śruby należy wstępnie nawiercać.
S u s z e n i e jest przeciętnie dobre. Wykazuje skłonność dopękania i paczenia, dlatego suszenie zaleca się przeprowadzać powoli.
S k 1 e j a n i e - ogólnie dobre.
O b r ó b k a p o w i e r z c h n i jest dobra, daje siębejcować, podatne do obróbki tzw. matowienia; przy lakierowaniu stosowaćwypełniacze porów, zaleca się również środki światłoochronne.
I n n e: możliwe jest zasinienie spowodowane przez korozję metali.
W a d y d r e w n a są następujące: krzywizny, niecylindryczność,przemieszczenia twardzieli, skręt włókien, nieregularny układ słojów rocznych,niepełne twardzielowanie, przebarwienia oksydacyjne, spękania spowodowanemrozem, rozwidlenia, uszkodzenia przez pioruny, zgnilizna, chodniki owadzie.
T r w a ł o ś ć - biel nietrwały, twardziel trwała także w wodzie,odporna na warunki atmosferyczne.
W ł a ś c i w o ś c i f i z y c z n e: gęstość w staniesuchym - 390-650-930 kg/m3, gęstość przy wilgotności 12-15%- 430-690-960 kg/m3, gęstość po ścięciu - 900-1150 kg/m3,skurcz: wzdłuż włókien - 0,4%, w kierunku promieniowym - 3,5-4,7%, w kierunkustycznym-7,7-10,0%, objętościowy-12,2-15,0%.
W ł a ś c i w o ś c i m e c h a n i c z n e: wytrzymałość nazginanie statyczne: Quercus robur - 74-88-105 MPa, Quercus petraea-78-110-117 MPa, moduł sprężystości przy zginaniu statycznym: Quercusrobur - 10 000-11700-13 200 MPa, Quercus petraea - 9200-13 000-13500 MPa, wytrzymałość na ściskanie: Quercus robur - 54-61-67 MPa,Quercus petraea - 48-65-70 MPa, wytrzymałość na rozciąganie wzdłuż włókien- 50-90-180 MPa, wytrzymałość na rozciąganie w poprzek włókien - 2,6-4,0-9,6MPa, udarność - 1-6-16 J/cm2, łupliwość - około 0,4 MPa promieniowo,wytrzymałość na skręcanie - 11-20 MPa, twardość Brinella na płaszczyźniepodłużnej - około 66 MPa, trwałość Brinella na płaszczyźnie poprzecznej- około 34 MPa.

Jako drewno na okleiny, przeważnie skrawane okleiny zewnętrzne; drewnona meble, okładziny i parkiety; drewno konstrukcyjne średnich wymagań wkonstrukcjach naziemnych, podziemnych, budownictwie wodnym, do budowy statków,maszyn i pojazdów; drewno specjalne na podkłady i beczki; dobre do toczeniai snycerki, do produkcji płyt pilśniowych i wiórowych, do produkcji meblirustykalnych, paneli, listew. Kora jest cennym surowcem garbarskim.
I n f o r m a c j e d o d a t ko w e. Na okleiny lepiej nadajesię drewno wąskosłoiste, drobnosłoiste. W zależności od szerokości przyrostówrocznych przyjmuje się następujące pojęcia o "twardości" drewna: poniżej1 mm - miękkie, 1-2 mm - nieco twardsze, 2-3 - pół-twarde, powyżej 3 mm- twarde.
Wymagana jest ścinka zimowa i intensywna ochrona drewna okrągłego,przetarcie po okorowaniu, staranne ułożenie w stosy. Zaleca się zabezpieczanieczół i niedopuszczenie do kontaktu z wodą (niebezpieczeństwo powstaniatzw. plam garbnikowych).

Różne

Odnośnie wieku dębów powstało wiele legend i obiegowych stwierdzeń.C. Pacyniak, który zajmował się wiekiem najstarszych drzew w Polsce stwierdził,że najstarszy dąb bezszypułkowy w Polsce rośnie w Turowie (województwoopolskie) i ma 369 lat, natomiast najstarszy dąb szypułkowy w Polsce rośniew Bąkowie (wieś i gmina Warlubie w województwie bydgoskim). Słynne 1000-letniedęby rogalińskie są od niego znacznie młodsze - najstarszy z nich ma 609lat.
W świętych gajach Słowian dąb - po starosłowiańsku "dąbr", stąd dąbrowa- był drzewem świętym. W Grecji starożytnej było to drzewo Zeusa, utożsamianez bogiem błyskawic i ognia, gdyż znana do dziś jest skłonność dębów do"ściągania" błyskawic i piorunów.
Dąb należy do najstarszych gatunków drzew, od 65 milionów lat istniałw paleocenie - trzeciorzędzie.
Oprócz dwóch wymienionych dębów w Polsce rośnie jeszcze dąb omszony(Quercus pubescens), a także mieszańce pozostałych dębów. Ogółemwystępuje na świecie 200 gatunków dębów.

źródło:http://www.itd.poznan.pl/pl/index.php?id=42

Szerszen

Keriann

O matko, wynik pobieżnego czytania po nocy wklejonych tekstow, ktore na poczatku brzmia obiecujaco. Na szczescie mamy weryfikatora Wink

. Juz to wywalam, ludzie, nawet nie zwrocilam uwagi, pewnie dlatego, że artykuł był generalnie poświęcony danym dość "technicznym". A już horoskop celtycki to taka bzdura, że tępiłabym na każdym kroku. Bardzo starożytny. Sięga korzeniami aż XIX wieku...

Bianka

Co do właściwości leczniczych dębu, ustosunkowując się do tego, co napisał Borowiak- zewnętrznie- i owszem dąb a dokładniej wywar z jego kory może być stosowany na stany zapalne skóry (są jednak inne, o wiele lepsze środki na tego typu dolegliwości) Wewnętrznie zaś ma , jako napar, działanie dość silnie przeciwbakteryjne. Można go stosować na zatrucia,podczas wymiotów i "skręcających" bólów brzucha. Picie wywaru możne być pomocne w czasie biegunek.

pozdrowienia,Bianka

Nathaira

Ja słyszałam taką ciekawostkę, że liście dębu neutralizują działanie szkodliwych fal dla naszego organizmu. Ponoć powinno się wysuszyć świeże liście i wyciąć z nich kilka kółeczek i włożyć między baterie w komórce.. Smile